تفاوت کنتاکتور و رله چیست و هرکدام چه وظیفه‌ای دارند؟​

نوشته شده در تاریخ2 سال پیش توسط

کنتاکتور و رله، دو نوع کلیدی هستند که برای سوئیچ و کنترل بارها مورد استفاده قرار می‌گیرند و به‌صورت الکترومغناطیسی کار می‌کنند. مهم‌ترین تفاوتی که این دو کلید با هم دارند، این است که هرکدام قادر به تحمل میزان متفاوتی از بار الکتریکی هستند. همچنین کاربرد و نحوه استفاده از آن‌ها متفاوت است. اگر می‌خواهید بدانید که تفاوت کنتاکتور و رله چیست، در این مقاله می‌خواهیم به این سوال پاسخ دهیم. پس تا انتها همراه ما باشید.

کنتاکتور و رله، دو نوع کلیدی هستند که برای سوئیچ و کنترل بارها مورد استفاده قرار می‌گیرند و به‌صورت الکترومغناطیسی کار می‌کنند. تفاوت این دو در این است که هرکدام قادر به تحمل میزان متفاوتی از بار الکتریکی هستند وکاربرد و نحوه استفاده از آن‌ها متفاوت است.

معرفی کنتاکتور برای بررسی تفاوت کنتاکتور و رله

کنتاکتور یک کلید الکترومغناطیسی است که برای ایجاد یا قطع اتصال بین منبع تغذیه و بار طراحی شده است. در عمل، کنتاکتورها به‌طور عمده برای کنترل دستگاه‌های پرمصرف استفاده می‌شوند، زیرا آن‌ها دارای کنتاکت‌های مقاوم در شرایط سخت هستند تا سوئیچینگ ایمن مدارهای قدرت را فراهم کنند.

اما قبل از اینکه به سوال تفاوت کنتاکتور و رله چیست بپردازیم، باید گفت عملکرد یک کنتاکتور توسط یک سیم‌پیچ (به نام شیربرقی) کنترل می‌شود که از یک منبع برق AC انرژی می‌گیرد. کنتاکتور همچنین شامل یک پوشش مهارکننده قوس است که برای خاموش کردن قوس ایجاد‌شده در طول کار کنتاکتور به‌کار می‌رود. جهت خرید کنتاکتور هیمل کلیک کنید.

کنتاکتور، بسته به نوع بار و کاربرد از چندین کنتاکت تشکیل شده است. به‌طورکلی، این کنتاکت‌ها معمولاً کنتاکت‌های در حالت عادی باز (NO) هستند، بنابراین وقتی سیم‌پیچ کنتاکتور از انرژی تخلیه می‌شود، بار از منبع تغذیه قطع می‌شود. با این‌حال، یک کنتاکتور ممکن است برای هر دو کنتاکت NO (به‌طور معمول باز) و NC (به‌طور معمول بسته) طراحی شود.

برخی از کاربردهای رایج کنتاکتورها در استارت‌هایی است که برای روشن و خاموش کردن وسایل الکتریکی مانند موتورها، چراغ ها و غیره به‌کار می‌روند.

رله چیست؟

رله یک کلید الکترومغناطیسی ساده است که اتصال الکتریکی بین منبع تغذیه و بار را ایجاد یا قطع می‌کند. یک رله معمولی از یک سیگنال الکتریکی برای کنترل یک آهنربای الکتریکی بهره می‌برد و آرمیچر رله را برای ایجاد یا قطع اتصال به‌کار می‌گیرد.

قطعات اصلی رله شامل آهنربای الکتریکی، کنتاکت متحرک (آرمیچر)، نقاط سوئیچینگ و فنر کنترل هستند. عملکرد رله بر اساس القای الکترومغناطیسی است. هنگامی‌که یک منبع الکتریکی به سیم‌پیچ آهنربای الکتریکی وصل می‌شود، میدان مغناطیسی در اطراف آن ایجاد می‌کند که باعث می‌شود، کنتاکت متحرک را به خود جذب کند و نقاط سوئیچینگ را ببندد. به این‌ترتیب رله بین دو مدار ارتباط برقرار می‌کند. وقتی منبع تغذیه آهنربا قطع می‌شود، آرمیچر تحت فشار فنر کنترل و قطع اتصال بین مدارها، به موقعیت اولیه خود باز می‌گردد.

اگر می‌خواهید بدانید که تفاوت کنتاکتور و رله چیست، باید آگاه باشید که رله‌ها به‌طور گسترده در سیستم‌های مختلف الکتریکی و الکترونیکی برای عملکرد سوئیچینگ استفاده می‌شوند. آن‌ها همچنین برای محافظت از سیستم الکتریکی به‌کار می‌روند، زیرا می‌توانند عیوب موجود در سیستم‌های انتقال و توزیع برق را شناسایی و جدا کنند. همچنین از رله‌ها برای کنترل مدار جریان بالا با کمک سیگنال جریان کم مانند شیربرقی استارت در خودروها استفاده می‌شود.

عملکرد کنتاکتور و رله چگونه است؟

کنتاکتور برای سوئیچینگ موتورها، خازن‌ها، چراغ‌ها و غیره استفاده می‌شود که جریان بسیار بالایی را تخلیه می‌کنند. این دستگاه الکترومغناطیسی، حداقل یک جفت کنتاکت سه‌فاز ورودی و خروجی دارد که در حالت عادی باز هستند. برخی از کنتاکتورها کنتاکت‌های کمکی اضافی دارند که ممکن است NO یا NC باشند. این کنتاکت‌های کمکی همراه با کنتاکت‌های اصلی فعال می‌شوند. سوئیچینگ با برق‌دار شدن و بی‌برق شدن سیم‌پیچ‌های کنتاکتور به‌دست می‌آید. کنتاکتورها بر اساس درجه آمپر بار انتخاب می‌شوند. آن‌ها برای تحریک، نیاز به منبع اضافی دارند ( AC یا DC که به نوع کنتاکتوری که استفاده می‌کنیم، بستگی دارد). 

یک رله حداقل از دو کنتاکت و یک سیم‌پیچ تحریک تشکیل شده است. این کنتاکت‌ها ممکن است به‌طور معمول باز یا بسته هستند و با تحریک سیم‌پیچ، بسته یا باز می‌شوند. رله‌ها برای سوئیچینگ مدارهای کنترلی به‌کار می‌روند و نمی‌توان از آن‌ها برای سوئیچینگ برق با ظرفیت نسبتاً بالاتر استفاده کرد. آن‌ها معمولا برای سوئیچینگ چراغ‌های کوچک، آژیرها، لامپ‌های نشانگر و غیره به‌کار می‌روند.

شباهت کنتاکتور و رله چیست؟

قبل از پاسخ به سوال تفاوت کنتاکتور و رله چیست، بهتر است با شباهت‌های این دو آشنا شوید. کنتاکتور و رله بر اساس یک اصل کار می‌کنند. آن‌ها اساساً کلیدهای الکترومغناطیسی هستند که برای سوئیچینگ یا کنترل بارها طراحی شده‌اند. علاوه بر این، هر دوی این کلیدها به روشی مشابه ساخته شده‌اند.

هم کنتاکتور و هم رله، دارای یک محفظه بالایی هستند که درون آن مجموعه‌ای از کنتاکت‌های معمولی باز یا بسته است. محفظه پایینی نیز در هر دو دستگاه مجموعه‌ای از آهنربا و سیم‌پیچ با پوشش خارجی برای محافظت از تمام قطعات داخلی را دارد.

کاربردهای رله و کنتاکتور

رله‌ها برای استفاده در شبکه‌های تک‌فاز مختلف توسعه یافته‌اند، بنابراین آن‌ها کاربردهای تک‌فاز دارند، در حالی که کنتاکتورها برای استفاده در شبکه‌های تک‌فاز و سه‌فاز مناسب هستند. انواعی از رله‌ها در مدارهای مختلف برای کاربردهای گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از کاربردهای رله عبارتند از:

دسته بندی کنتاکتورها

کنتاکتورها نیز دسته‌بندی‌های مختلفی دارند. برخی از کاربردهای رایج کنتاکتورها در زیر ذکر شده است:

استارت موتور

سوئیچینگ بانک‌های خازن

کنترل روشنایی

موارد تفاوت کنتاکتور و رله چیست؟

همانطور که مشخص است، تعاریف و عملکرد هر دو دستگاه تا حد زیادی به یکدیگر شبیه است و نمی‌توان از آن‌ها فهمید که تفاوت کنتاکتور و رله چیست. بنابراین در جدول زیر با درنظرگرفتن پارامترهای مختلف کنتاکتور را از رله متمایز کرده‌ایم. جهت خرید تجهیزات تابلویی ساختمان کلیک کنید. 

پارامتر

کنتاکتور

رله

تعریف

کنتاکتور یک کلید الکترومغنطیسی است که برای سوئیچینگ مدارهای الکتریکی طراحی شده است.

رله یک کلید الکترومغناطیسی است که برای اپراتوری الکتریکی طراحی شده است و برای سوئیچینگ مدارها با استفاده از سیگنال‌های کم‌توان استفاده می‌شود.

هدف

سوئیچینگ مدارهای ولتاژ و جریان بالا، هدف اصلی استفاده از کنتاکتورها است.

سوئیچینگ مدارهای ولتاژ و جریان پایین، هدف استفاده از رله است.

سمبل

ظرفیت بار

کنتاکتورها معمولاً برای سوئیچینگ بارهای بیشتر از ۱۰ آمپر استفاده می‌شوند.

رله‌ها معمولاً برای سوئیچینگ بارهای ۱۰ آمپر یا کمتر استفاده می‌شوند.

نرخ ولتاژ

کنتاکتورها تا هزار ولت رتبه‌بندی می‌شوند.

ولتاژ رله‌ها تا ۲۵۰ ولت است.

مصرف توان

اندازه آهنربای الکتریکی مورد استفاده در یک کنتاکتور بزرگ است، بنابراین انرژی بیشتری مصرف می‌کند.

اندازه آهنربای مورد استفاده در رله از نظر اندازه نسبتاً کوچکتر از کنتاکتور است، بنابراین نسبت به یک کنتاکتور، توان کمتری مصرف می‌کند.

استانداردهای باز و بسته کنتاکتور

کنتاکتورها بیشتر برای کار با کنتاکت‌های در حالت معمولی باز (NO) طراحی شده‌اند. بنابراین، هنگامی که آهنربای کنتاکتور بدون انرژی است، هیچ اتصالی وجود ندارد.

رله‌ها معمولاً به گونه‌ای طراحی می‌شوند که بسته به کاربرد، کنتاکت‌های معمولی باز (NO) و معمولی بسته (NC) داشته باشند.

کنتاکت‌های کمکی

کنتاکتورها اغلب با تعدادی کنتاکت‌های کمکی نصب می‌شوند که ممکن است NO یا NC باشند. با این حال، کنتاکت‌های کمکی برای انجام عملکردهای اضافی مربوط به کنترل کنتاکتور استفاده می‌شوند.

یک رله معمولی هیچ کنتاکت کمکی ندارد.

سرعت سوئیچینگ

برای کاربرد مشابه، سرعت سوئیچینگ کنتاکتور کند است.

سرعت سوئیچینگ یک رله، نسبتاً بیشتر است.

سازگاری

کنتاکتورها برای سوئیچینگ مدارهای کنترل و قدرت مناسب هستند.

رله فقط برای مدارهای کنترل مناسب است.

اندازه

اندازه فیزیکی یک کنتاکتور نسبتاً بزرگتر است.

اندازه رله کوچکتر از کنتاکتور است.

کنتاکت‌های بارگذاری‌شده فنر

از آنجایی‌که کنتاکتورها برای سوئیچینگ بارهای با توان بالا استفاده می‌شوند، بنابراین باید دارای کنتاکت‌های فنری باشند تا اطمینان حاصل شود که مدار در هنگام قطع برق، قطع می‌شود تا ایمنی بیشتری ایجاد شود.

استفاده از کنتاکت‌های فنری در رله‌ها کمتر رایج است، زیرا در کاربردهای سوئیچینگ توان کم استفاده می‌شوند.

مهار قوس

مهار قوس در کنتاکتورها انجام می‌شود، زیرا آن‌ها بارهای توان بالایی را حمل می‌کنند.

از آنجایی‌که رله‌ها برای کاربردهای توان بالا طراحی نشده‌اند، بنابراین نگرانی بابت قوس وجود ندارد و به‌همین‌دلیل ویژگی مهار قوس معمولاً در رله‌ها استفاده نمی‌شود.

ایمنی اضافه‌بار

ایمنی اضافه‌بار در کنتاکتورهایی ارائه می‌شود که درصورت جریان بیش از حد از آستانه تعیین‌شده برای یک دوره زمانی مشخص (معمولاً ۱۰ تا ۳۰ ثانیه) مدار را قطع کند. این ویژگی به محافظت از تجهیزات در برابر آسیب‌های ناشی از جریان زیاد کمک می‌کند.

به‌طورکلی ایمنی اضافه‌بار در مورد رله ارائه نمی‌شود.

ایمنی

کنتاکتورها زمینه ایمنی بیشتری را در مدار فراهم می‌کنند.

رله‌ها ایمنی کمتری را برای مدار فراهم می‌کنند.

قیمت

کنتاکتورها دستگاه‌های گران‌قیمتی هستند.

رله‌ها نسبت به کنتاکتورها قیمت کمتری دارند.

کاربرد

کنتاکتورها را می‌توان برای سوئیچینگ بارهای تک‌فاز و سه‌فاز مانند مدارهای قدرت موتور، استارت موتور، مدار سوئیچینگ بانک‌های خازن، استارترهای مغناطیسی و ... استفاده کرد.

رله‌ها بیشتر در مدارهای کنترل بارهای تک‌فاز مانند سیستم‌های حفاظتی، مدار کنترل مدارشکن‌ها، مدارهای کنترل موتور و ... کاربرد دارند.

سخن پایانی

در این مقاله تلاش کردیم تا به‌طور جامع به پرسش تفاوت کنتاکتور و رله چیست، پاسخ دهیم. هم کنتاکتور و هم رله، عملکرد مشابهی را در سوئیچینگ مدارها ارائه می‌دهند. تفاوت‌های قابل توجه بین کنتاکتور و رله در جدول بالا ذکر شده است. با این‌حال، تفاوت عمده بین این دو دستگاه این است که از کنتاکتور برای کنترل و سوئیچینگ بارهای بیش از ۱۰ آمپر استفاده می‌شود، در حالی که رله برای سوئیچینگ و کنترل بارهای کمتر از ۱۰ آمپر به‌کار می‌رود. شرکت فنی مهندسی صباصنعت، نماینده رسمی تجهیزات الکتریکی هیمل، افتخار دارد که محصولات این برند معتبر و شناخته‌شده را با بهترین قیمت ارائه می‌دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر و شرایط فروش عمده با ما تماس بگیرید.

ارسال نظر
پاسخ دهید

اشتراک گذاری

فهرست

یک حساب کاربری رایگان برای ذخیره آیتم‌های محبوب ایجاد کنید.

ورود به سیستم

یک حساب کاربری رایگان برای استفاده از لیست علاقه مندی ها ایجاد کنید.

ورود به سیستم