اگر متوجه دو فاز شدن برق ساختمان شدید، به سرعت به این مشکل رسیدگی کنید. زیرا این مسئله می‌تواند خطرات ایمنی جدی به همراه داشته باشد.
دلایل دو فاز شدن برق ساختمان
نوشته شده در تاریخ1 سال پیش
در شرایط عادی، سیم نول نباید هیچ ولتاژی داشته باشد. اما اگر متوجه شدید که سیم نول ساختمان شما دارای ولتاژ است، احتمالا با مشکل دو فاز شدن برق مواجه شده‌اید. این مسئله می‌تواند در اثر سیم‌کشی فرسوده یا آسیب‌دیده، دستگاه‌ها یا سیستم‌های الکتریکی معیوب، اتصالات ضعیف در تابلو برق یا ایراداتی در اتصال زمین باشد. برای حل این مشکل بهتر است با یک برق‌کار ماهر تماس بگیرید. اما اگر می‌خواهید علت این مشکل را درک کنید و از راه‌حل‌های رفع آن مطلع شوید، این مقاله را تا انتها بخوانید.
منظور از دو فاز شدن برق چیست؟
برق ساختمان از دو رشته سیم تامين می‌شود که یکی از آن‌ها فاز و دیگری نول است. در حالت عادی، جریان برق فقط در سیم فاز وجود دارد و سیم نول نباید ولتاژ داشته باشد. اما بنا به دلایلی ممکن است سیم نول نیز حاوی جریان برق شود که به آن دوفاز شدن برق می‌گویند.
علت دوفاز شدن برق ساختمان
سیم نول در مدارهای الکتریکی برای حمل جریان برگشتی از بار به منبع برق طراحی شده است. این سیم در تابلو برق اصلی به زمین متصل می‌شود. اما گاهی اوقات به دلایل مختلف، ممکن است سیم نول نیز دارای ولتاژ شود. این اشکال در اثر عوامل متعددی اتفاق می‌افتد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
بارهای نامتعادل
اگر بارهای الکتریکی روی دو سیم فاز در یک سیستم تقسیم فاز یا سه فاز برابر نباشد، می‌تواند منجر به عدم تعادل شود. این عدم تعادل ممکن است باعث ایجاد اختلاف ولتاژ بین سیم نول و زمین شود و در سیم نول، ولتاژ ایجاد کند.
سیم‌کشی یا اتصالات معیوب
سیم‌کشی ضعیف یا آسیب‌دیده، اتصالات شل یا دستگاه‌های الکتریکی معیوب می‌توانند مقاومت یا امپدانس را در سیم نول ایجاد کنند. این مقاومت ممکن است باعث افت ولتاژ در امتداد سیم نول و در نتیجه اختلاف ولتاژ بین سیم نول و زمین شود.
خطای زمین
در صورت بروز خطای زمین که در آن یک سیم فاز با نول، از طریق زمین عبور می‌کند، ممکن است مشکل دو فاز شدن برق پیش بیاید. این اتفاق می‌تواند موجب اختلاف ولتاژ بین سیم نول و زمین شود و در سیم نول ولتاژ ایجاد کند.
بارهای القایی
انواع خاصی از تجهیزات الکتریکی مانند موتورها یا ترانسفورماتورها به دلیل ماهیت القایی خود ممکن است نوسانات ولتاژی را در سیم نول ایجاد کنند. این نوسانات ولتاژ می‌تواند باعث اختلاف ولتاژ بین سیم نول و زمین شود. توجه به این نکته مهم است که وجود یک ولتاژ کوچک در سیم نول یک امر نسبتا رایج است، اما یک اختلاف ولتاژ قابل توجه می‌تواند نشان دهنده یک مشکل جدی در سیستم الکتریکی ساختمان باشد. در چنین مواردی توصیه می‌شود برای بررسی و رفع مشکل با یک برق‌کار ماهر مشورت کنید.
چگونه بفهمیم که برق ساختمان دو فاز شده است؟
برای درک این موضوع، می‌توانید از یک مولتی‌متر دیجیتال (DMM) برای اندازه‌گیری ولتاژ AC کمک بگیرید. برای این کار مراحل زیر را دنبال کنید:
اطمینان از ایمنی
همیشه قبل از کار با سیستم‌های الکتریکی، ایمنی را در اولویت قرار دهید. اطمینان حاصل کنید که از تجهیزات حفاظت فردی مناسب (PPE) استفاده می‌کنید و دانش و تجربه لازم را برای کار با قطعات الکتریکی ایمن دارید.
تنظیم مولتی‌متر
مولتی‌متر خود را برای اندازه‌گیری ولتاژ AC، در محدوده مناسب تنظیم کنید. به طور معمول، این محدوده ۲۰۰ ولت AC است.
ولتاژ را تست کنید
پروب‌های مولتی‌متر را با دقت در ترمینال‌های فاز و نول یک پریز برق یا سیم‌های مربوطه در تابلو برق قرار دهید. مطمئن شوید که پروب‌ها با ترمینال‌های فلزی به خوبی تماس دارند.
خواندن ولتاژ
مولتی‌متر، ولتاژ بین سیم‌های فاز و نول را نمایش می‌دهد. اگر سیم نول دارای ولتاژ بالایی باشد، آن‌گاه عدد نمایش داده شده، به عدد صفر نزدیک خواهد بود.
چگونه مشکل دو فاز شدن برق را حل کنیم؟
پس از مشخص شدن این مشکل، باید در اسرع وقت آن را برطرف کنید. اما قبل از هر کاری نکات ایمنی را در نظر بگیرید تا خطری شما را تهدید نکند. مراحل برطرف کردن مشکل دو فاز شدن برق ساختمان به صورت زیر است:
ابتدا ولتاژ را بررسی کنید
یک پریز در حالت عادی، ولتاژ صفر از نول به زمین و ۲۲۰ ولت از فاز به زمین دارد. این امر را با ولت‌متر یا مولتی‌متر خود بررسی کنید. اگر سیم نول هم دارای برق ۲۲۰ ولت بود، پس مدار الکتریکی ساختمان دچار مشکل شده است.
برق را قطع کنید
وقتی می‌خواهید با برق کار کنید، حتما کنتور برق اصلی را قطع کنید. این کار، شما را از خطر برق‌گرفتگی و اتصال کوتاه در امان نگه می‌دارد. قطع کردن برق یک اقدام احتیاطی ضروری است که باید هنگام کار با وسایل الکتریکی رعایت شود.
پوشش پریز را بردارید
پیچ‌های پریز را با استفاده از پیچ‌گوشتی باز کنید و پوشش آن را بردارید.
ولتاژ را بررسی کنید
برای تست دو فاز شدن برق، مطمئن شوید که ولتاژی در مدار وجود ندارد. برای بررسی این موضوع، پس از باز کردن پریز از یک ولت‌متر یا مولتی‌متر استفاده کنید. نمایشگر این دستگاه باید عدد صفر را به شما نشان دهد. اگر نمایشگر، ولتاژی غیر از صفر نشان داد، مطمئن شوید که مدار و کلید اصلی کنتور برق را به درستی قطع کرده‌اید.
وضعیت سیم خنثی را بررسی کنید
پس از این که درپوش پریز را برداشتید، بررسی کنید که سیم نول چه مشکلی دارد. آیا قطع شده است یا اتصال ضعیفی به ترمینال دارد؟ اگر با چنین مشکلاتی مواجه شدید، سیم‌های نول را با سیم جدید و باکیفیت تعویض کنید.
بار نامتعادل را رفع کنید
اگر سیم‌های نول به دلیل بارهای نامتعادل، ولتاژ بالایی دریافت می‌کنند، با سیم‌کشی یک فاز جدید به برخی از بارهای موجود در مدار، تعادل مناسب را ایجاد کند. در صورتی که با تنوع سیم‌ها رو به رو هستید، مشکل را با یک پاورمانیتور بررسی کنید تا سطوح نوسان بار را بیابید و سپس برای رسیدن به تعادل بار مناسب، دوباره سیم‌کشی کنید.
هارمونیک‌های غیرطبیعی را بررسی کنید
از یک RMSمتر کمک بگیرید. اگر مشکل از هارمونیک‌های غیرطبیعی است، اطمینان حاصل کنید که هیچ سیم نول مشترک در مدارهای انشعاب وجود ندارد. سیم‌های نول مشترک را از مدار خارج کنید تا هارمونیک‌ها متعادل شوند. اگر امکان خارج کردن نول‌های مشترک وجود ندارد، آن‌ها را با سیم‌های ضخیم‌تر تعویض کنید تا از گرم شدن بیش از حد این سیم‌ها جلوگیری شود. در صورتی که هیچ یک از این اقدامات جواب نداد، یک فیلتر فعال یا غیرفعال نصب کنید تا جریان‌های غیرطبیعی را کاهش دهد. همچنین برای کاهش هارمونیک‌های غیرطبیعی باید از ترانسفورماتور استفاده کنید.
جای سیم فاز و نول را عوض کنید
گاهی اوقات سیم فاز و نول، جابه‌جا بسته می‌شوند و جریان برق در سیم نول وارد می‌شود. بنابراین وقتی مدار را باز کردید و با چنین شرایطی مواجه شدید، جای آن‌ها را با یکدیگر عوض کنید.
اقدامات ایمنی ضروری در هنگام رفع مشکل دو فاز شدن برق ساختمان
هنگامی که می‌خواهید، مشکل دو فاز شدن برق ساختمان را برطرف کنید، باید نکات احتیاطی و ایمنی را برای جلوگیری از اتصال کوتاه و برق‌گرفتگی رعایت کنید.
مطمئن شوید که پریزها بیش از حد بارگذاری نشده باشند
وصل کردن تعداد زیادی دستگاه به پریزهای برق، باعث می‌شود که مدار، بیش از حد بارگذاری شود. بنابراین قبل از کار با سیم‌های برق، مطمئن شوید که آن‌ها را از برق جدا کرده‌اید. همچنین بارگذاری بیش از اندازه ممکن است باعث داغ شدن سیم‌ها و در نهایت آتش‌سوزی شود.
وسایل الکتریکی را دور از رطوبت و آب نگه دارید
آب، هادی جریان برق است و می‌تواند موجب برق‌گرفتگی شما شود. همچنین احتمال انفجار فیوز و اتصال کوتاه نیز وجود دارد. بنابراین تمام سیم‌های برق، دستگاه‌ها، مدارها، پریزها و تجهیزات برقی را دور از آب نگه دارید. همچنین قبل از شروع کار، مطمئن شوید که محیط اطراف و دستان شما خشک هستند.
هر چند سال یک‌بار، سیم‌های برق ساختمان را تعویض کنید
سیم‌های برق ممکن است با گذشت زمان کهنه شوند و مانند گذشته نتوانند جریان کافی را حمل کنند. اگر سیم‌های برق ساختمان را هر چند سال یک‌بار عوض کنید، بسیاری از مشکلات الکتریکی پیش نخواهد آمد. همچنین اطمینان حاصل کنید که سیم‌های جدید به درستی انتخاب شده‌اند و کیفیت مطلوبی دارند. زیرا سیم‌های نامرغوب نیز مشکلات مشابه سیم‌های فرسوده و کهنه را ایجاد می‌کنند.
سخن پایانی
در این مقاله در مورد دو فاز شدن برق ساختمان صحبت کردیم. در حالت عادی نباید هیچ جریان برقی از سیم نول عبور کند. اما گاهی اوقات در اثر برخی عوامل این اتفاق می‌افتد و موجب برق‌دار شدن سیم نول می‌شود. در این شرایط توصیه می‌کنیم از یک برق‌کار حرفه‌ای و ماهر برای رفع این مشکل کمک بگیرید. همچنین اگر خودتان می‌خواهید این مشکل را برطرف کنید، حتما به نکاتی که در این مقاله گفته شد توجه کنید و اصول ایمنی را جدی بگیرید. گروه فنی مهندسی صبا صنعت، نماینده رسمی تجهیزات الکتریکی هیمل، افتخار دارد که محصولات این برند معتبر را با قیمتی رقابتی و گارانتی بلندمدت ارائه دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما تماس بگیرید.
ارسال نظر
پاسخ دهید