اجزای سیستم اعلام حریق و نحوه عملکردشان
سیستم اعلام حریق، یکی از سیستم‌های ضروری زیرساخت ایمنی هر ساختمان است. این سیستم امکان تشخیص زودهنگام آتش‌سوزی را فراهم می‌کند و به ساکنان ساختمان از وجود حریق هشدار می‌دهد. سیستم اعلام حریق با تسهیل واکنش سریع اضطراری به کاهش خسارات جانی و مالی احتمالی کمک می‌کند؛ بنابراین سرمایه‌گذاری در یک سیستم قابل اعتماد، یک گام مهم در تضمین ایمنی و رفاه ساکنان هر ساختمان است. در این مقاله قصد داریم شما را با اجزای سیستم اعلام حریق آشنا کنیم و نحوه عملکرد آن‌ها را مورد بررسی قرار دهیم. پس تا انتها همراه ما باشید.
سیستم اعلام حریق چیست؟
سیستم اعلام حریق مجموعه‌ای از دستگاه‌هایی است که وجود آتش، دود یا مونوکسید کربن را در یک ساختمان تشخیص و به افراد هشدار می‌دهد. این سیستم معمولا از یک صفحه کنترل، کال‌پوینت (call point) دستی، آشکارسازهای دود، آشکارسازهای حرارتی، آژیرها، چراغ‌های استروب و منبع تغذیه تشکیل شده است. در قسمت بعد با اجزای سیستم اعلام حریق به طور کامل آشنا خواهید شد.
معرفی اجزای سیستم اعلام حریق
این سیستم از چهار جزء اصلی تشکیل شده است که عبارتند از:
● پنل کنترل اعلام حریق
● دستگاه‌های راه‌انداز
● دستگاه‌های اعلان
● منبع تغذیه
در ادامه هر یک از این اجزا را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
پنل کنترل اعلام حریق
این پنل که به آن FACP نیز گفته می‌شود، دستگاهی است که عملکرد سیستم اعلام حریق را نظارت و کنترل می‌کند. پنل کنترل اعلام حریق، ورودی را از دستگاه‌هایی مانند آشکارسازهای دود یا پول‌استیشن‌های (pull stations) دستی دریافت و دستگاه‌های خروجی مانند آژیر، استروب یا سیستم‌های اطفاء حریق را فعال می‌کند. همچنین این دستگاه، وضعیت سیستم اعلام حریق را با استفاده از چراغ‌ها، نمایشگر یا صدا نمایش می‌دهد و امکان کنترل دستی سیستم را فراهم می‌کند. FACP معمولا در یک کابینت فلزی قرار می‌گیرد که اغلب قرمز رنگ است و روی دیوار نصب می‌شود. این پنل اغلب به یک باتری پشتیبان مجهز است تا در هنگام قطع برق، از کار نیفتد. یک FACP می‌تواند با سایر اجزای سیستم اعلام حریق، از طریق مدارها یا اتصالات بی‌سیم ارتباط برقرار کند.
دستگاه‌های راه‌انداز
این دستگاه‌ها وجود آتش‌سوزی را تشخیص می‌دهند و سیگنالی را به پنل کنترل اعلام حریق ارسال می‌کنند. دستگاه‌های راه‌انداز دستی مانند پول‌استیشن‌ها و کال‌پوینت‌ها توسط کاربر فعال می‌شوند. اما فعال شدن دستگاه‌های راه‌انداز خودکار با وجود آتش صورت می‌گیرد، مانند آشکارسازهای دود، آشکارسازهای حرارتی و آشکارسازهای شعله.
پول‌استیشن
این دستگاه، یکی از اجزای سیستم اعلام حریق است که با کشیدن یک اهرم فعال می‌شود. پول‌استیشن‌ها معمولا در مناطق پرتردد مانند راهروها و راه‌پله‌ها نصب می‌شوند و برای فعال کردن سیستم اعلام حریق در مواقع آتش‌سوزی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
دو نوع پول‌استیشن وجود دارد، تک‌حرکتی و دوحرکتی. نوع تک‌حرکتی با پایین آوردن اهرم فعال می‌شود، در حالی که برای نوع دوحرکتی، کاربر باید ابتدا یک پوشش شیشه‌ای را بشکند یا قبل از پایین آوردن اهرم، دکمه‌ای را فشار دهد. هنگامی که پول‌استیشن فعال می‌شود، سیگنالی را به پنل کنترل اعلام حریق ارسال می‌کند. سپس FACP نیز یک سیگنال به دستگاه‌های اعلان مانند آژیر، زنگ و چراغ‌های استروب می‌فرستند. بدین‌ترتیب دستگاه‌های اعلان، زنگ هشدار و چراغ‌های فلش را برای هشدار به ساکنان ساختمان به صدا در می‌آورند.
کال‌پوینت دستی، یکی از اجزای سیستم اعلام حریق
کال‌پوینت دستی یکی از اجزای سیستم اعلام حریق است که با فشار دادن یک دکمه یا شکستن پوشش شیشه‌ای فعال می‌شود. این دستگاه معمولا در مناطقی قرار داده می‌شود که افراد امکان دسترسی به پول‌استیشن‌ها را ندارند، مانند سرویس‌های بهداشتی و آسانسور.
دو نوع کال‌پوینت دستی وجود دارد، نوع دکمه‌ای و نوع شیشه‌شکن (break-glass). کال‌پوینت دکمه‌ای دارای یک دکمه است که برای بالا بردن نشانگر دیداری و یا شنیداری و همچنین اعلان در مورد تغییر جریان حلقه باید فشار داده شود. کال‌پوینت نوع شیشه‌شکن یک پوشش شیشه‌ای دارد که قبل از فشار دادن دکمه، باید شکسته شود. وقتی یک کال‌پوینت دستی فعال می‌شود، سیگنالی را به پنل کنترل اعلام حریق می‌فرستد. سپس پنل با ارسال یک سیگنال به دستگاه اعلان آن را فعال می‌کند و آژیر خطر و چراغ‌های فلش برای هشدار به ساکنان ساختمان فعال می‌شوند.
آشکارساز دود
آشکارساز دود یک دستگاه الکترونیکی است که دود را به عنوان نشانگر حریق تشخیص می‌دهد. دو نوع اصلی آشکارساز دود وجود دارد، یونیزاسیون و فوتوالکتریک.
آشکارساز دود یونیزاسیون با تشخیص وجود یون در هوا کار می‌کند. هنگامی که دود وارد محفظه آشکارساز می‌شود، مولکول‌های هوا را یونیزه می‌کند و باعث ایجاد یک جریان الکتریکی کم می‌شود. آشکارساز یونیزاسیون، تغییر جریان را حس می‌کند و زنگ هشدار را به صدا در می‌آورد. این دستگاه‌ها در تشخیص حریق‌های fast-moving، مانند آتش‌هایی که از روغن پخت و پز ایجاد می‌شوند، بسیار خوب عمل می‌کنند.
آشکارساز دود فوتوالکتریک با تشخیص وجود نور کار می‌کند. با وارد شدن دود به محفظه دستگاه، نور پراکنده می‌شود و حریق را تشخیص می‌دهد. زمانی که آشکارساز دود فوتوالکتریک مقدار مشخصی از نور پراکنده را حس کرد، زنگ هشدار را به صدا در می‌آورد. این نوع دستگاه برای تشخیص حریق‌های slow-moving مناسب است. آشکارسازهای دود باید در هر طبقه از ساختمان و در هر اتاق و راهرو، بر روی سقف نصب شوند.
آشکارساز حرارتی، یکی از اجزای سیستم اعلام حریق
این دستگاه وجود گرما را تشخیص می‌دهد. آشکارساز حرارتی معمولا در مناطقی استفاده می‌شود که ممکن است آشکارساز دود موثر نباشد، مانند آشپزخانه. دو نوع از این دستگاه وجود دارد، دما ثابت و نرخ افزایش (rate-of-rise).
در آشکارساز حرارتی دما ثابت، وقتی دما به یک سطح از پیش تعیین شده می‌رسد، آژیر را فعال می‌کند. این آشکارساز معمولا در مناطقی استفاده می‌شود که ممکن است آتش‌سوزی به آرامی آغاز شود.
در آشکارساز حرارتی نرخ افزایش، هنگامی که دما با سرعت از قبل مشخص شده افزایش می‌یابد، موجب فعال شدن زنگ هشدار می‌شود. این دستگاه معمولا در جاهایی به کار می‌رود که امکان آتش‌سوزی سریع‌تر وجود دارد، مانند مکان‌های ذخیره‌سازی و گاراژها.
آشکارساز شعله
این دستگاه یکی از اجزای سیستم اعلام حریق است که وجود شعله را تشخیص می‌دهد. آشکارساز شعله معمولا در جاهایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که آشکارسازهای دود و حرارت، کارایی مناسبی نداشته باشند؛ مانند جاهایی که مایعات یا گازهای قابل اشتعال ذخیره یا استفاده می‌شوند. دو نوع اصلی آشکارساز شعله در دسترس است، نوع اشعه ماوراء‌بنفش (UV) و نوع مادون قرمز (IR).
آشکارساز شعله UV، وجود اشعه ماوراء‌بنفش را که از شعله ساطع می‌شود، تشخیص می‌دهد. این دستگاه معمولا در جاهایی به کار می‌رود که احتمال وقوع آتش‌سوزی سریع وجود دارد، مانند انبارها و گاراژها.
آشکارساز شعله IR، وجود تشعشعات مادون قرمز شعله را تشخیص می‌دهد. این دستگاه برای جاهایی مناسب است که آتش‌سوزی به کندی شروع می‌شود، مانند آشپزخانه‌ها و اتاق‌های دیگ بخار.
دستگاه‌های اعلان
این دستگاه‌ها وجود آتش‌سوزی را به ساکنان ساختمان هشدار می‌دهند. دستگاه‌های اعلان به عنوان یکی از اجزای سیستم اعلام حریق، ممکن است شنیداری (بوق، زنگ و آژیر) یا بصری (چراغ‌های استروب) باشند. در ادامه در مورد آن‌ها و نحوه عملکردشان توضیح می‌دهیم.
دستگاه اعلان صوتی
این دستگاه، هشدار صوتی تولید می‌کند تا افراد از وجود آتش آگاه شوند. دستگاه‌های اعلان صوتی معمولا همراه با سایر دستگاه‌های اعلام حریق مانند آشکارسازهای دود و آشکارسازهای حرارتی استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها، هشدار حریق را از طریق آژیر، زنگ یا بوق اعلام می‌کنند و باید در محل مناسب و مطابق با دستورالعمل سازنده و استاندارد سازمان آتش‌نشانی نصب شوند.
دستگاه اعلان بصری
این دستگاه بخشی جدایی‌ناپذیر از سیستم اعلام حریق است و برای هشدار بصری ساکنان ساختمان در مورد وجود آتش‌سوزی یا وضعیت اضطراری استفاده می‌شود. دستگاه‌های اعلان بصری به گونه‌ای طراحی شده‌اند که نشانه‌های بصری را ارائه دهند که به راحتی قابل مشاهده و درک باشد، به ویژه برای افراد کم‌شنوا یا ناشنوا و محیط‌های پر سر و صدایی که هشدارهای صوتی ممکن است موثر نباشد. این دستگاه‌ها اغلب همراه با دستگاه‌های صوتی به کار گرفته می‌شوند تا اطمینان حاصل شود که همه ساکنان از وضعیت اضطراری مطلع شده‌اند. برخی از انواع متداول دستگاه‌های اعلان بصری عبارتند از: چراغ‌های استروب، تابلوهای خروج اضطراری، آلارم‌های بصری و تابلوهای پیام‌رسانی. دستگاه‌های بصری به صورت استراتژیک در سرتاسر ساختمان نصب می‌شوند تا حداکثر دید و پوشش را ارائه دهند. نصب مناسب این دستگاه‌ها برای اطمینان از این که ساکنان ساختمان می‌توانند به سرعت و به آسانی، شرایط اضطراری را شناسایی کنند و اقدامات مناسبی را برای اطمینان از ایمنی خود انجام دهند، ضروری است.
منبع تغذیه
برای این که سیستم اعلام حریق کار کند، نیاز به منبع تغذیه دارد. سیستم‌های اعلام حریق معمولا دارای یک منبع تغذیه اولیه و یک منبع تغذیه پشتیبان هستند. منبع تغذیه اولیه به سیستم برق ساختمان متصل می‌شود. در حالی که منبع تغذیه پشتیبان معمولا یک باتری قابل شارژ است که در صورت قطع برق، سیستم اعلام حریق را فعال نگه می‌دارد.
سخن پایانی
سیستم‌های اعلام حریق برای ایمنی و حفاظت از جان و مال افراد ضروری هستند. این سیستم‌ها با تشخیص زودهنگام و هشدار به ساکنان ساختمان‌ها در مورد آتش‌سوزی یا موقعیت‌های اضطراری، تخلیه سریع و شروع اقدامات مناسب مهار آتش را امکان‌پذیر می‌کنند. آن‌ها نقش مهمی در به حداقل رساندن اثرات مخرب حریق، کاهش خطر صدمات، تلفات جانی و خسارات مالی گسترده دارند. اصلی‌ترین اجزای سیستم اعلان حریق شامل پنل کنترل اعلام حریق، دستگاه‌های راه‌انداز، دستگاه‌های اعلان و منبع تغذیه است. گروه فنی مهندسی صبا صنعت، نماینده رسمی تجهیزات الکتریکی هیمل، افتخار دارد که این تجهیزات باکیفیت را با گارانتی معتبر و قیمت رقابتی ارائه می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر و اطلاع از شرایط فروش ویژه با ما تماس بگیرید.